KOOR van de DOM van KALININGRAD |
||
KALININGRAD Kaliningrad is een kleine enclave, ingeklemd tussen Litouwen, Polen en de Oostzee, wat grootte betreft ongeveer 1/3 van Nederland. Tot in de 13e eeuw de “Teutoonse”of Duitse Orde dit gebied veroverde woonde hier het Baltische volk van de “Pruisen”. Dit volk is in de loop der eeuwen verdwenen en opgegaan in de Duitsers die zich hier vestigden. In 1255 werd de stad Königsberg (Koningsbergen) gesticht aan de rivier de Pregel. Ooit was de stad groter en van meer betekenis dan Berlijn. Königsberg was een belangrijke stad met o.a. het hof van de koningen van Pruisen en de beroemde Albertina-universiteit (Kant!) Oost-Pruisen was een welvarend landbouwgebied. Vanaf augustus 1944 heeft de bevolking zwaar geleden, eerst onder de bombardementen op de steden, later en vooral toen Oost-Pruisen het eerste Duitse gebied was dat door het Russische leger werd veroverd. In de koude winter 1944/’45 is de bevolking massaal gevlucht. Oost-Pruisen werd verdeeld tussen Polen en (het noordelijk deel) de Sovjet-Unie. Het Russische deel en de hoofdstad kregen de naam Kaliningrad. Het werd een gesloten, militair, gebied dat pas na het einde van de Sovjettijd voor Russen van elders en buitenlanders toegankelijk werd. Tegelijk ook raakte het gebied in een nieuw isolement, doordat Litouwen, net als Wit-Rusland onafhankelijk werd. De buurlanden Polen en Litouwen traden toe tot de EU. Dat maakt het niet eenvoudiger voor de inwoners van Kaliningrad. De in (en na!) de oorlog gehavende stad en streek bieden een troosteloze aanblik. Er zijn nog wel Duitse gebouwen als poorten, kerken en huizen, maar het verval is groot. Vanaf 1946 zijn er eentonige flats gebouwd, die echter telkens de indruk wekken na de oplevering nooit meer onderhouden te zijn. De levensstandaard in Kaliningrad ligt ongeveer 25% lager dan die van geheel Rusland. De werkeloosheid is groot, er zijn ernstige gezondheidsproblemen (drugs- en alcoholproblematiek, HIV en TBC), sociale problematiek is ernstig. Er zijn veel dakloze jongeren en de levenssituatie van ouderen is doorgaans zorgelijk bij een gangbaar pensioentje van ongeveer 50 euro per maand. Tegelijk is er een kleine groep buitengewoon rijke mensen. Van enige solidariteit is weinig te bespeuren. Het sociale klimaat lijkt gericht op zelf overleven en is vrij ruw. Dat uit zich b.v. ook in roekeloos verkeersgedrag, waarbij het risico in het verkeer om te komen ongeveer 15x zo groot is als in Nederland! Enerzijds is er sprake van een starre bureaucratie, anderzijds van een onbetrouwbare overheid. In de streek wonen ongeveer 900.000 mensen, waarvan de helft in de stad Kaliningrad. Een recente Nederlandse reisgids voor de Baltische landen (Johan Dirkx - Baltische Landen, Elmar 2005) spreekt van een unheimische streek. Wie Kaliningrad wil bezoeken kan dat vrijelijk, maar heeft een visum nodig. |
      foto's |
|
